-
1 зыян итмәс
= зыян итмәс иде; зыяны булмас; зыяны булмас иде не помеша́ло бы, хорошо́ бы́ло бы, не помеша́ет; не повреди́т -
2 зыян итмәй
не мешает -
3 зыян итмәс иде
-
4 зыян итмәҫ ине
не мешало бы -
5 зыян
сущ.1) уще́рб, убы́ток, у́быль, вред, уро́н, изъя́н; утра́та; поте́рязыян ны (зыянын) кайтару — возмести́ть убы́ток
давыл китергән зыян — уще́рб, нанесённый бу́рей
••бер тиенлек куян, биш тиенлек зыян — посл. по́льзы на копе́йку, а убы́тка на пять (букв. цена́ за́йца копе́йка, а убы́тка на пять копе́ек)
2) вред, уще́рб (для дела, здоровья); см. тж. зарарбоз явып зур зыян китерде — град нанёс большо́й уще́рб
••суга чумган кешегә яңгырдан ни зыян — посл. како́й вред от дождя́, е́сли челове́к нырну́л в во́ду
•- зыян итмәс иде
- зыяны булмас
- зыяны булмас иде
- зыян итү
- зыян китерү
- зыян итүче
- зыян китерүче
- зыян килү
- зыян күрү
- зыян тидерми
- зыян тидерми генә
- зыян га эшләү
- зыян ы тимәс
- зыян ы тию
- зыян ын салу••- зыян юк -
6 зыян ы тимәс
см. зыян итмәс -
7 зыяны булмас
-
8 зыяны булмас иде
-
9 мешать
Iнесов.ҡамасаулау, уңайһыҙлау, яйһыҙлауне мешает; не мешало бы кому — зыян итмәй, зыян итмәҫ ине
II1. несов. чтобутау, болғатыу2. несов. чтосмешиватьҡатнаштырыу, аралаштырыу -
10 акыл
сущ.1)а) ум, ра́зум; интелле́кт || у́мственный (труд), интеллектуа́льныйакыл яшьтә түгел - башта — (посл.) ум не в во́зрасте, а в голове́
акыл зәгыйфьлеге — у́мственная сла́бость
б) ум, рассу́док, рассуди́тельность || у́мственный, рассу́дочный ( анализ)в) благоразу́мие, рассуди́тельность; созна́ние, созна́тельностьакылың кайда иде соң синең? — где́ же была́ твоя́ рассуди́тельность (благоразу́мие)?
г) ум, разу́мность, (как сле́дствие о́пыта) ум-ра́зум, му́дрость; умудрённостьпрактик акыл — практи́ческий ум (му́дрость, умудрённость)
мәкальдә чагылган тирән акыл — глубо́кая му́дрость, отражённая в посло́вице
2) разг.а) мысль, иде́якаян килде әле сиңа бу акыл ? — отку́да у тебя́ э́та мысль?
б) сове́т, наставле́ниеаның акылы белән йөрсәң... — бу́дешь его́ слу́шаться... (ещё и не то бу́дет)
ата-ана акылын тоту — приде́рживаться (слу́шаться) роди́тельского наставле́ния
3) в знач. нареч. акылга у́мственно, интеллектуа́льно, в у́мственном (интеллектуа́льном) отноше́нии (созреть, подняться); по уму́ (уму́-ра́зуму), умо́м ( быть выше или ниже кого)акылга бер чамарак алар — у́мственно они́ почти́ одина́ковы
акылга үсү — вы́расти (созре́ть) у́мственно
4) в функ. сказ. акылында вменя́емый спец. (преступник, подсудимый)•- акыл теше
- акылы сау
- акылга сау••акыл алдан йөрү — быть сообрази́тельным (сметли́вым, предусмотри́тельным, дальнови́дным, дога́дливым), быть спосо́бным предви́деть (предусмотре́ть)
акыл арттан йөри — ≈≈ за́дним умо́м кре́пок
акыл башка килү — см. акылга килү 1)-3)
акыл баштан китү — см. акыл китү 1), 2)
акыл белән эш итүчән — рассуди́тельный; толко́вый
акыл бизмәненә салу (салып үлчәп карау) — в голове́ (уме́) взве́шивать (взве́сить, прики́дывать/прики́нуть); см. тж. акыл белән уйлап карау
акыл булсын — пусть (э́то) бу́дет (послу́жит) уро́ком; э́то кому́ нау́ка (на бу́дущее); что́бы (впредь) непова́дно бы́ло ( кому)
акыл җиңеләю — см. акылга җиңеләю
акыл җитү — сообрази́ть ( что), догада́ться ( о чём), доду́маться ( до чего), умудри́ться, ухитри́ться
акыл ирешми — см. акыл җитми
акыл кергән — умо́м (у́мственно) вы́рос; умудрён ( жизненным опытом); в (при) своём (здра́вом) уме́; со свои́м умо́м
акыл кертү — см. акылга утырту 1)
акыл кушканча — по веле́нию ума́ (делать что, поступать как), по веле́нию (тре́бованию) рассу́дка
акыл өләшкәндә йоклап калган (йоклап биләмдә, урманда, мич башында калган) — см. акылсыз 1) а); акылга сай 1)>
акыл өләшү — см. акыл өйрәтү 2)
акыл сата башлау — ирон. зау́мничать, зау́мничаться
акыл сыеклану — прост.; см. акылга җиңеләю
акыл сыйдырмау — см. акылга сыймау
акыл утырту — см. акыл керү
акыл утыру — см. акыл керү
акылга зәгыйфь — см. акылга җиңел 1)
акылга муафыйк — см. акылга ятышлы 1)
акылга (акылы) үсмәгән — умо́м не вы́шел
акылга туймаган — см. акылсыз 1) а), 2)
акылга утыру — см. акыл керү
акылга яту — каза́ться (показа́ться, представля́ться) разу́мным (благоразу́мным, рациона́льным, логи́чным)
акылга өйрәтү — см. акыл өйрәтү
акылдан шашкан — см. акылдан язган
акылдан шашу — см. акылдан язу
акылдан ычкыну — прост.; см. акылдан язу
акылны алу — см. акылдан яздыру
акылны башка җыю — см. акылны җыю
акылны эчү — прост. ра́зум (ум) пропива́ть (пропи́ть)
акылны югалту — см. акылдан язу 3)
акылы бармакка урарлык (чорнарлык) та юк — ума́ ни на грош у него́
акылы кыска — ум ко́роток ( у кого)
акылы (акылга) сау — в себе́, в здра́вом уме́, в по́лном (здра́вом) рассу́дке
акылы эшли — голова́ ( чья) рабо́тает (ва́рит, сообража́ет)
акылың алтын икән — ирон.; шутл. ишь како́й, у́мный (у́мник, у́мница) (вы́искался, нашёлся), губа́ не ду́ра; ишь чего́ захоте́л (... куда́ махну́л)
акылы үзе белән — семь пя́тниц на неде́ле
- акыл алу- акыл белән уйлап карау
- акыл бирү
- акыл җитмәслек
- акыл җитми
- акыл иясе
- акыл йөртеп карау
- акыл йөртү
- акыл керү
- акыл сату
- акыл китү
- акыл өйрәтү
- акылга өйрәтү
- акыл сайлыгы
- акылга җиңел
- акыллы җиңел
- акылга җиңеллелек
- акылга җиңеләю
- акылга килү
- акылга сай
- акылы сай
- акылга сайлык
- акылга сыймау
- акылга таман
- акылы таман
- акылга таманча
- акылы таманча
- акылга утырту
- акылга ятышлы
- акылдан язган
- акылдан яздыру
- акылдан язу
- акылдан язып
- акылдан язар дәрәҗәдә
- акылны җыю
- акылы башында
- акылында
- акылы камил
- акылы төштән соң
- акылы үзе белән
- акылы үзендә
- үз акылы үзендә -
11 аң
сущ.1) в разн. знач. созна́ние (общественное, классовое, политическое, развитое, отсталое; рабочего, крестьянина, молодёжи); ра́зум (высший, активный, первобытного человека); ум; рассу́докаң эшчәнлеге — де́ятельность ра́зума (ума́, рассу́дка)
аналитик аң — аналити́ческий ум
гражданлык аңы — гражда́нское созна́ние
материя беренчел, аң икенчел — мате́рия перви́чна, созна́ние втори́чно
аның үпкә хисе томалаган аңын — чу́вство оби́ды в нём застла́ло ра́зум
2) в функ. сказ. аңында в созна́нии, в своём (здра́вом) уме́, в по́лном (здра́вом) рассу́дке (кто-л. перед смертью)•- аңнан язганчы
- аңнан язар дәрәҗәдә
- аңнан язу
- аңы юк••аң җитмәслек — см. акыл җитмәслек
аң сыйдырмау — см. акылга сыймау
аңга зыян килү — см. акылга җиңеләю
аңга сыймау — см. акылга сыймау
аңны бутау (буташтыру, чуалту) — одурма́нивать/одурма́нить ( кого) || одурма́нивание
- аң бул- аңга килү
- аңга китерү
- аңны җыю -
12 зарар
сущ.1) вред; вре́дностьдаруның зарары — вред лека́рства
тәмәке тартуның зарары — вре́дность (вред) куре́ния
2) уще́рб, уро́н, убы́ток, у́быль, вред (материа́льный); утра́та, поте́ря; см. тж. зыянматди зарар — материа́льный уще́рб
зарар ны кайтару — возмести́ть убы́ток (у́быль, поте́ри)
•- зарары булмас
- зарар итү
- зарар китерү
- зарар итүче
- зарар китерүче
- зарар килү
- зарар күрү
- зарар күрүче
- зарар салу
- зарар юк
- зарар ы тию
- зарар га килү
См. также в других словарях:
бәлә — БӘЛА – 1. Бәхетсезлек, күңелсезлек һ. б. ш. хәл. Зарар, зыян, каза. Холыктагы йомшак як, кимчелек һ. б. ш. Берәр нәрсәнең аяныч, күңелсез нәтиҗәсе 2. Хәл итүе авыр эш, кыен мәсьәлә вакыт җитмәве зур бәлә 3. Яла, нигезсез гаепләү бәлә ягу 4.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кимчелек — (КИМЧЕЛЕКЛЕ) – 1. Җитешсез як, җитешсезлек 2. Зарар, зыян 3. күч. Мохтаҗлык, авырлык, җитмәүчәнлек … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге